Jeneverbes

De stekende, naaldvormige bladeren van deze struik worden gekenmerkt door hun groene bovenzijde met brede witte strook. De bloemen zijn zeer klein en groeien op de nieuwe loten van dat jaar. De mannelijke bloemen zijn geel, de vrouwelijke groen. De vruchten, die oorspronkelijk groen zijn, moeten twee jaar lang rijpen vooraleer ze eetbaar worden. De bessen, die dezelfde naam dragen als de struik, zijn zogenaamde kegelvruchten (vergroeide vlezige schubben), die tijdens het rijpingsproces veranderen van een groene naar een zwartblauwe kleur.

Latijnse naam

Juniperus communis L

Afkomst

Amerika, Azië, Afrika, Europa

Gebruikte delen

De essentiële olie van de kegels.

Actieve bestanddelen

Terpenen (pineen, sabineen, myrceen): hebben een antiseptische, antioxiderende en ontstekingsremmende werking.

Gebruik

De blauwzwarte kegelbessen zijn te bitter om rauw te eten. Meestal worden ze gedroogd en vervolgens gebruikt om vlees, saus, zuurkool en vulsels op smaak te brengen. Gewoonlijk worden ze voor gebruik geplet, zodat ze hun smaak maximaal vrijgegeven. Doordat jeneverbessen een hele sterke smaak hebben, moeten ze met mate worden gebruikt.
De kegelbessen worden ook gebruikt om smaak te geven aan bepaalde bieren, jenever en gin.

Vroeger werden de twijgen gebruikt als welriekend kruid of zelfs verbrand als wierook om kamers een aangename geur te geven. Jeneverbesparfum was ook een goede manier om insecten te verjagen.₁ Een aftreksel van de twijgen werd bovendien gebruikt als shampoo tegen schilfertjes. Ook vandaag wordt het hout nog altijd gebruikt om vlees te roken.

De essentiële olie gedistilleerd uit de kegels wordt gebruikt in kruidenparfums, badolie en soms ook om bereidingen op smaak te brengen.

Het gebruik van de jeneverbessen gaat terug tot de aloude Griekse en Arabische geneeskunde. Tijdens periodes waarin de pest rondwaarde, verbrandde men de takken en liep men over de bessen in de veronderstelling dat de lucht zo kon worden gezuiverd om de aandoening een halt toe te roepen. De jeneverbes wordt gebruikt bij de behandeling van ontstekingen van de urinewegen, spijsverteringsproblemen, jicht en reumatische aandoeningen.

De essentiële olie heeft een antioxiderende_2-3 en ontstekingsremmende_4-13 werking.
De olie is doeltreffend voor een gezonde huid en bevordert bovendien de uitscheidingsfuncties van het lichaam.

De meeste essentiële oliën worden verkregen door middel van stoomdistillatie. Tijdens dit proces ontstaan twee vloeistoffen, een waterachtig distillaat en de essentiële olie, die op de eerste vloeistof drijft. Het waterachtig distillaat wordt beschouwd als een belangrijk bijproduct en heet hydrolaat of bloemenwater.

Naar de bestanddelen van de stoffen aanwezig in bloemenwater is nog niet veel onderzoek verricht.
Het gaat onder meer om wateroplosbare bestanddelen, die vaak nogal wat gelijkenissen vertonen met de vetoplosbare bestanddelen van de essentiële olie, maar in zeer lage concentraties.
De werking ervan is mogelijk zeer miniem in vergelijking met die van essentiële olie, wat niet wegneemt dat ze een kleine bijdrage kunnen leveren aan de werking van andere stoffen. Daarom wordt hydrolaat vaak gebruikt als nuttig ingrediënt in cosmetische toepassingen, zoals crèmes en gels, in combinatie met andere planten.

Bibliografie

Essential oils of Cupressus funebris, Juniperus communis, and J. chinensis (Cupressaceae) as repellents against ticks (Acari: Ixodidae) and mosquitoes (Diptera: Culicidae) and as toxicants against mosquitoes.
Carroll JF, Tabanca N, Kramer M, Elejalde NM, Wedge DE, Bernier UR, Coy M, Becnel JJ, Demirci B, Başer KH, Zhang J, Zhang S.
J Vector Ecol. 2011 Dec;36(2):258-68.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22129397
Juniperus communis Linn oil decreases oxidative stress and increases antioxidant enzymes in the heart of rats administered a diet rich in cholesterol.
Gümral N, Doguc Kumbul D, Aylak F, Saygin M, Savik E.
Toxicol Ind Health. 2013 Jan 4.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23293127
Chemical investigation of the essential oil from berries and needles of common juniper (Juniperus communis L.) growing wild in Estonia.
Nat Prod Res. 2010 Nov;24(19):1789-99.
Orav A, Kailas T, Muurisepp M.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21104523
Essential oil of Juniperus communis subsp. alpina (Suter) Čelak needles: chemical composition, antifungal activity and cytotoxicity.
Cabral C, Francisco V, Cavaleiro C, Gonçalves MJ, Cruz MT, Sales F, Batista MT, Salgueiro L.
Phytother Res. 2012 Sep;26(9):1352-7
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22294341
Antioxidant and antimicrobial activities of branches extracts of five Juniperus species from Turkey.
Taviano MF, Marino A, Trovato A, Bellinghieri V, La Barbera TM, Güvenç A, Hürkul MM, Pasquale RD, Miceli N.
Pharm Biol. 2011 Oct;49(10):1014-22.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21592011
Chemical composition and antibacterial activity of selected essential oils and some of their main compounds.
Wanner J, Schmidt E, Bail S, Jirovetz L, Buchbauer G, Gochev V, Girova T, Atanasova T, Stoyanova A.
Nat Prod Commun. 2010 Sep;5(9):1359-64.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20922991
Antifungal activity of Juniperus essential oils against dermatophyte, Aspergillus and Candida strains.
Cavaleiro C, Pinto E, Gonçalves MJ, Salgueiro L.
J Appl Microbiol. 2006 Jun;100(6):1333-8.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16696681
Antimicrobial activity of juniper berry essential oil (Juniperus communis L., Cupressaceae).
Pepeljnjak S, Kosalec I, Kalodera Z, Blazević N.
Acta Pharm. 2005 Dec;55(4):417-22.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16375831
Chemical composition of the essential oils of Juniperus from ripe and unripe berries and leaves and their antimicrobial activity.
Angioni A, Barra A, Russo MT, Coroneo V, Dessi S, Cabras P.
J Agric Food Chem. 2003 May 7;51(10):3073-8.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12720394
Biological activities of α-pinene and β-pinene enantiomers.
Rivas da Silva AC, Lopes PM, Barros de Azevedo MM, Costa DC, Alviano CS, Alviano DS.
Molecules. 2012 May 25;17(6):6305-16.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22634841
Screening of five essential oils for identification of potential inhibitors of IL-1-induced Nf-kappaB activation and NO production in human chondrocytes: characterization of the inhibitory activity of alpha-pinene.
Neves A, Rosa S, Gonçalves J, Rufino A, Judas F, Salgueiro L, Lopes MC, Cavaleiro C, Mendes AF.
Planta Med. 2010 Feb;76(3):303-8.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19774507
Effect of alpha-pinene on nuclear translocation of NF-kappa B in THP-1 cells.
Zhou JY, Tang FD, Mao GG, Bian RL.
Acta Pharmacol Sin. 2004 Apr;25(4):480-4.
Acta Pharmacologica Sinica: http://www.chinaphar.com/1671-4083/25/480.pdf
Bioinformatical and in vitro approaches to essential oil-induced matrix metalloproteinase inhibition.
Zeidán-Chuliá F, Rybarczyk-Filho JL, Gursoy M, Könönen E, Uitto VJ, Gursoy OV, Cakmakci L, Moreira JC, Gursoy UK.
Pharm Biol. 2012 Jun;50(6):675-86.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22571397

De gezondheidsclaims voor planten die in onze producten voorkomen, staan op een lijst van gezondheidsclaims in afwachting van een definitief standpunt van Brussel (cf. website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/nuhclaims/). Ten gevolge van hun behandeling door de nationale overheden, kunnen hierin wijzigingen optreden.

De gezondheidsclaims van andere voedingsmiddelen of bestanddelen in onze producten zijn conform aan het Reglement N° 432/2012 van de Commissie van 16 mei 2012, die een lijst opmaakt van de toegelaten gezondheidsclaims ivm voedingsmiddelen, die niet verwijzen naar de vermindering van ziekterisico’s, de ontwikkeling van ziektes en de gezondheid van kinderen (cf. website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/nuhclaims/).