Zwarte bes
Dichtbegroeide struik met een hoogte van 1 tot 1,5 m. Bij het wrijven van de frisse bladeren komt er een sterk aroma vrij. Deze geur wordt zachter wanneer de bloemen drogen. De bladeren hebben drie tot vijf lobben en een driehoekige, getande rand. De bladschijf is lichtjes gekruld. De kroon van de bloem is korter dan de harige kelk. De bloem, die geelrood is binnenin en groen aan de buitenkant, vormt heel veel honing. De vruchten van deze plant zijn zwarte bessen in hangende trossen van het type 5 (verwant aan de rozenfamilie), met de kelkbladeren die erbovenuit steken, en hebben een heerlijke geur en smaak. Met de pulp van de vruchten wordt een paarsachtig sap gemaakt.
Latijnse naam
Afkomst
Noord-Europa en Azië.
Gebruikte delen
De bladeren
Actieve bestanddelen
Flavonoïden en fenolische bestanddelen: antioxiderende werking.
Proanthocyanidinen: ontstekingsremmende werking.
Vitamine C: antioxiderende werking.
Essentiële olie: vochtafdrijvende werking.
Gebruik
In de traditionele geneeskunde worden vooral de bladeren van de zwarte bes aangewend om hun vochtafdrijvende werking. Ze bevorderen de uitscheiding van urinezuur en zijn ook doeltreffend tegen gewrichtspijn en reuma. Bovendien vinden we in de literatuur ook toepassingen ter bestrijding van diarree en hoest, en voor de verzorging van wonden.
Uit wetenschappelijke onderzoek van de bladeren van de zwarte bes blijkt duidelijk dat ze een weldadige werking hebben op het comfort en de mobiliteit van de gewrichten, voornamelijk bij reumatische aandoeningen. De bladeren dragen ook bij tot een goede spierwerking. Deze effecten kunnen toegeschreven worden aan interacties in het ontstekingsproces en de pijn die ermee gepaard gaat.2-6
Onlangs werden verschillende producten op de markt gebracht op basis van de knop van de zwarte bes, onder andere producten met een vochtafdrijvende werking, maar tot op vandaag is enkel de antioxiderende en antimicrobiële werking ervan wetenschappelijk bewezen.7- 10
Tot nog toe heeft de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) nog geen enkele gezondheidsclaim met betrekking tot deze geneeskrachtige plant goedgekeurd.
Bibliografie
- Assessment report on Ribes nigrum L., folium
Committee on Herbal Medicinal Products
EMA/HMPC/1 http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-_HMPC_assessment_report/2010/07/WC500094204.pdf42989/2009; 6 May 2010
European Medicines Agency: - [Flavonoids extracted from Ribes nigrum L. and Alchemilla vulgaris L.: 1. In vitro inhibitory activities on elastase, trypsin and chymotrypsin. 2. Angioprotective activities compared in vivo].
Jonadet M, Meunier MT, Villie F, Bastide JP, Lamaison JL.
J Pharmacol. 1986 Jan-Mar;17(1):21-7.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3635653 - Anti-inflammatory evaluation of a hydroalcoholic extract of black currant leaves (Ribes nigrum).
Declume C.
J Ethnopharmacol. 1989 Nov;27(1-2):91-8.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2615431 - Proanthocyanidins, from Ribes nigrum leaves, reduce endothelial adhesion molecules ICAM-1 and VCAM-1.
J Inflamm (Lond). 2005 Aug 9;2:9.
Garbacki N, Kinet M, Nusgens B, Desmecht D, Damas J.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16091140 - Inhibitory effects of proanthocyanidins from Ribes nigrum leaves on carrageenin acute inflammatory reactions induced in rats.
Garbacki N, Tits M, Angenot L, Damas J.
BMC Pharmacol. 2004 Oct 21;4:25.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15498105 - Effects of prodelphinidins isolated from Ribes nigrum on chondrocyte metabolism and COX activity.
Garbacki N, Angenot L, Bassleer C, Damas J, Tits M.
Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol. 2002 Jun;365(6):434-41.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12070756 - Plant Extracts from Meristematic Tissues (Foliar Buds And Shoots): Antioxidant And Therapeutic Action
Andreea Militaru, Ioana Simedrea, Iren Alexoi, Camelia Peev, Elena Bernad, Claudia Toma Studia Universitatis Vasile Goldis: http://www.studiauniversitatis.ro/v15/pdf/20-2010/20-3-2010/SU20-3-10Militaru.pdf - Chemical and biological studies of Ribes nigrum L. buds essential oil.
Oprea E, Radulescu V, Balotescu C, Lazar V, Bucur M, Mladin P, Farcasanu IC.
Biofactors. 2008;34(1):3-12.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19706967 - Composition of the essential oils of black currant buds (Ribes nigrum L.)
Jean Luc Le Quere, Alain Latrasse
J. Agric. Food Chem. 1990, 38, 3-10
ACS Publication: http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/jf00091a001 - Ascorbic acid, phenolic acid, flavonoid, and carotenoid profiles of selected extracts from Ribes nigrum.
Tabart J, Kevers C, Evers D, Dommes J.
J Agric Food Chem. 2011 May 11;59(9):4763-70.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21417457
De gezondheidsclaims voor planten die in onze producten voorkomen, staan op een lijst van gezondheidsclaims in afwachting van een definitief standpunt van Brussel (cf. website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/nuhclaims/). Ten gevolge van hun behandeling door de nationale overheden, kunnen hierin wijzigingen optreden.
De gezondheidsclaims van andere voedingsmiddelen of bestanddelen in onze producten zijn conform aan het Reglement N° 432/2012 van de Commissie van 16 mei 2012, die een lijst opmaakt van de toegelaten gezondheidsclaims ivm voedingsmiddelen, die niet verwijzen naar de vermindering van ziekterisico’s, de ontwikkeling van ziektes en de gezondheid van kinderen (cf. website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/nuhclaims/).