België
Belgique 
Belgium 
France 
Italia 
Portugal 
España 
United Kingdom 
Κύπρος 
Es
Deze boom kan een hoogte bereiken van 40 meter en een diameter van één meter. De rechte stam met gladde, grijsachtige schors wordt in de loop der jaren heel wat ruwer. Het hout van de es heeft een witte parelmoeren kleur. Het is relatief sterk, taai en elastisch. De boom heeft geen duidelijk te onderscheiden spinthout (het gedeelte van de boom net onder de schors).
De es heeft een oneven geveerd, tegenoverstaand blad met zeven tot vijftien donkergroene deelblaadjes.
De eindknoppen zijn kegelvormig, onbehaard en relatief groot. Ze hebben een kenmerkende lichtzwarte kleur.
Latijnse naam
Afkomst
Europa
Gebruikte delen
De bladeren
Actieve bestanddelen
Flavonoïden (quercetine): antioxiderende en ontstekingsremmende werking.
Coumarines (fraxine, fraxetine): antioxiderende en ontstekingsremmende werking.
Secoiridoïden: ontstekingsremmende werking dankzij een anticomplementeffect.
Gebruik
De es kent onder meer toepassingen in de keuken. De onrijpe zaden worden in zout en azijn gedrenkt en vervolgens gebruikt als specerij. De bladeren van de es worden soms toegevoegd aan thee of kruidendranken om de smaak te wijzigen of een extra effect toe te voegen.
Op basis van de zaden wordt een eetbare olie vervaardigd die lijkt op zonnebloemolie.
Er bestaat ook een bruisende drank die gemaakt wordt op basis van essenbladeren: essencider of frênette. Essencider is een gegist aftreksel van de met een zoete substantie bedekte bladeren van de es. De zoete stof wordt door de es afgescheiden door de activiteiten van de bladluis. Deze essencider of frênette is vooral bekend in Noord-Frankrijk.
In de traditionele geneeskunde zien we dat de bladeren worden aangewend om hun urineafdrijvende, zweetafdrijvende en laxerende werking. De plant werd in het bijzonder gebruikt bij de behandeling van jicht en reuma.
Uit recent onderzoek blijkt een stimulerend effect op de nieren, dat leidt tot een grotere afvoer van water en gifstoffen.1 De es heeft bovendien een positieve impact op de flexibiliteit van de gewrichten, de spieren en pezen. Daarnaast helpt de es ook om gewrichtspijn te verzachten.2-20
Bibliografie
- Herbal medicines as diuretics: a review of the scientific evidence.
Wright CI, Van-Buren L, Kroner CI, Koning MM.
J Ethnopharmacol. 2007 Oct 8;114(1):1-31.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17804183 - Biochemical model reactions indicative of inflammatory processes. Activities of extracts from Fraxinus excelsior and Populus tremula.
Schempp H, Weiser D, Elstner EF.
Arzneimittelforschung. 2000 Apr;50(4):362-72.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10800635 - Pharmacological and clinical effectiveness of a fixed phytogenic combination trembling poplar (Populus tremula), true goldenrod (Solidago virgaurea) and ash (Fraxinus excelsior) in mild to moderate rheumatic complaints.
Klein-Galczinsky C.
Wien Med Wochenschr. 1999;149(8-10):248-53.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10483692 - Effects of extracts from Populus tremula L., solidago virgaurea L. and Fraxinus excelsior L. on various myeloperoxidase systems.
von Kruedener S, Schneider W, Elstner EF.
Arzneimittelforschung. 1996 Aug;46(8):809-14.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9125284 - Superoxide-dependent and -independent nitrite formation from hydroxylamine: inhibition by plant extracts.
Rohnert U, Schneider W, Elstner EF.
Z Naturforsch C. 1998 Mar-Apr;53(3-4):241-9.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9687163 - A combination of Populus tremula, Solidago virgaurea and Fraxinus excelsior as an anti-inflammatory and antirheumatic drug. A short review.
von Kruedener S, Schneider W, Elstner EF.
Arzneimittelforschung. 1995 Feb;45(2):169-71.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7710441 - Anti-inflammatory, analgesic and antipyretic effect of various plant extracts and their combinations in an animal model.
Okpanyi SN, Schirpke-von Paczensky R, Dickson D.
Arzneimittelforschung. 1989 Jun;39(6):698-703.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2476136 - Fraxetin inhibits the induction of anti-Fas IgM, tumor necrosis factor-alpha and interleukin-1beta-mediated apoptosis by Fas pathway inhibition in human osteoblastic cell line MG-63.
Kuo PL, Huang YT, Chang CH, Chang JK.
Int Immunopharmacol. 2006 Jul;6(7):1167-75.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16714221 - Natural and synthetic coumarin derivatives with anti-inflammatory/ antioxidant activities.
Fylaktakidou KC, Hadjipavlou-Litina DJ, Litinas KE, Nicolaides DN.
Curr Pharm Des. 2004;10(30):3813-33.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15579073 - Pharmacological and biochemical actions of simple coumarins: natural products with therapeutic potential.
Hoult JR, Payá M.
Gen Pharmacol. 1996 Jun;27(4):713-22.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8853310 - Inhibition of the formation of 5-hydroxy-6,8,11,14-eicosatetraenoic acid from arachidonic acid in polymorphonuclear leukocytes by various coumarins.
Kimura Y, Okuda H, Arichi S, Baba K, Kozawa M.
Biochim Biophys Acta. 1985 Apr 25;834(2):224-9.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3922420 - Dual anti-oxidative effects of fraxetin isolated from Fraxinus rhinchophylla.
Thuong PT, Pokharel YR, Lee MY, Kim SK, Bae K, Su ND, Oh WK, Kang KW.
Biol Pharm Bull. 2009 Sep;32(9):1527-32.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19721227 - Antioxidant, Antibacterial Activities and General Toxicity of Alnus glutinosa, Fraxinus excelsior and Papaver rhoeas.
P Middleton; F Stewart; S Al-Qahtani; P Egan; C O’Rourke; A Abdulrahman; M Byres; M Middleton; Y Kumarasamy; M Shoeb; L Nahar; A Delazar; SD Sarker
Iranian Journal of Pharmaceutical Research (2005) 2: 81-86
Iranian Journal of Pharmaceutical Research: http://ijpr.sbmu.ac.ir/?_action=articleInfo&article=620 - Antioxidative properties of alcoholic extracts from Fraxinus excelsior, Populus tremula and Solidago virgaurea.
Meyer B, Schneider W, Elstner EF.
Arzneimittelforschung. 1995 Feb;45(2):174-6.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7710443 - Complement-Mediated Antiinflammatory Action of Extracts and Pure Secoiridoids Isolated from Fraxinus Species
Nina Ivanovska, Tanya Iossifova, Ivanka Kostova
Phytotherapy Research Volume 10, Issue 7, pages 555–558, November 1996
Wiley Online Library: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/(SICI)1099-1573(199611)10:7%3C555::AID-PTR908%3E3.0.CO;2-S/abstract - Natural compounds,fraxin and chemicals structurally related to fraxin protect cells from oxidative stress.
Whang WK, Park HS, Ham I, Oh M, Namkoong H, Kim HK, Hwang DW, Hur SY, Kim TE, Park YG, Kim JR, Kim JW.
Exp Mol Med. 2005 Oct 31;37(5):436-46.
Exprimental & Molecular Medecine: http://www.nature.com/emm/journal/v37/n5/abs/emm200554a.html - Antioxidant activity of Fraxetin: in vivo and ex vivo parameters in normal situation versus induced stress.
Fernandez-Puntero B, Barroso I, Iglesias I, Benedí J, Villar A.
Biol Pharm Bull. 2001 Jul;24(7):777-84.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11456117 - Effects of fraxetin on glutathione redox status.
Martín-Aragón S, Benedí JM, Villar AM.
Z Naturforsch C. 1997 Jan-Feb;52(1-2):55-9.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9162171 - Superoxide anion scavenging effect of coumarins.
Chang WS, Lin CC, Chuang SC, Chiang HC.
Am J Chin Med. 1996;24(1):11-7.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8739177 - Superoxide scavenging activity in leukocytes and absence of cellular toxicity of a series of coumarins.
Paya M, Goodwin PA, De Las Heras B, Hoult JR.
Biochem Pharmacol. 1994 Aug 3;48(3):445-51.
Pubmed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8068031
Langdurige werking
Langdurige werking
De gezondheidsclaims voor planten die in onze producten voorkomen, staan op een lijst van gezondheidsclaims in afwachting van een definitief standpunt van Brussel (cf. website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/nuhclaims/). Ten gevolge van hun behandeling door de nationale overheden, kunnen hierin wijzigingen optreden.
De gezondheidsclaims van andere voedingsmiddelen of bestanddelen in onze producten zijn conform aan het Reglement N° 432/2012 van de Commissie van 16 mei 2012, die een lijst opmaakt van de toegelaten gezondheidsclaims ivm voedingsmiddelen, die niet verwijzen naar de vermindering van ziekterisico’s, de ontwikkeling van ziektes en de gezondheid van kinderen (cf. website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/nuhclaims/).